Stad vol verlangen | 07.05.2024 | 20:00 - 21:30 uur | LUX
Met de explosieve opkomst van zelflerende software als Midjourney en ChatGPT is de invloed van artificiële intelligentie (AI) op creatieve beroepen ineens zichtbaar aanwezig. AI componeert inmiddels muziek die niet van echt te onderscheiden is en tekent complete stedenbouwkundige ontwerpen na één druk op de knop. De vraag rijst: wat zijn de beloftes en risico’s van AI voor architectuur? Op 7 mei doken we in de wereld van artificiële architectuur met ontwerper Wessel van Beerendonk (Studio RAP) en bouwkundige Hèrm Hofmeyer (TU/e).
Inspirerende projecten studio RAP
Architect Wessel van Beerendonk (Studio RAP) presenteerde een drietal inspirerende projecten die de vergaande toepassing van AI illustreren. Voor het project Ceramic House in Amsterdam integreerde Studio RAP patroonkunst in de façade van het gebouw. Met behulp van complexe algoritmes werden prachtige keramische eenheden in 3D geprint, geïnspireerd op de plooien in kleding en patroonkunst in textiel. Van Beerendonk liet zien hoe AI en geavanceerde printtechnologie samen kunnen komen om unieke architecturale elementen te creëren.
Het tweede project, New Delft Blue, implementeerde deze toepassing van robotica bij de creatie van 3000 unieke Delfts blauwe tegels, die samen een decorative frame vormde als entree naar het hofje van het gebouw. Als derde toonde van Beerendonk de renovatie van het Theater Zuidplein. Hier werden akoestische wanden ontworpen, bestaande uit honderden AI-gegenereerde rode driehoeken. De combinatie van deze driehoeken zorgde voor een uitstekende akoestiek en een uniek esthetisch karakter. Deze projecten illustreerden hoe AI kan bijdragen aan zowel functionele als esthetische aspecten van architectuur.
De rol van de architect
Van Beerendonk benadrukte dat, ondanks de krachtige tools die AI biedt, de menselijke factor onmisbaar blijft. AI kan snel verschillende varianten van een ontwerp genereren, wat met traditionele methoden moeilijk en tijdrovend zou zijn. Echter blijft de rol van de architect en ontwerper cruciaal in het kneden van de output en het maken van esthetische en functionele keuzes. De architect blijft aan het roer staan en creativiteit en talent zijn nog altijd even noodzakelijk om tot hoogwaardige ontwerpen te komen. De architect krijgt dan ook een curerende rol: “Dit is mooi en akoestisch optimaal, hier ontwerpen we op verder”.
AI in de bouwkunde
Bouwkundige Hèrm Hofmeyer (TU Eindhoven) ging dieper in op de bredere implicaties van AI binnen bouwkunde. Hij vertelde dat AI niet alleen geassocieerd moet worden met machine learning, maar dat het veel meer omvat. Generatieve AI zoals ChatGPT en Midjourney zijn op dit moment enorm populair, maar dit is maar één soort kunstmatige intelligentie. Hofmeyer houdt een bredere definitie aan: AI bestaat vooral uit computersystemen die de menselijke denkkracht ondersteunen. Het doel is dus juist niet om mensen overbodig te maken, maar om mensen te helpen. Zo pleit Hofmeyer voor een meer optimistische blik op AI, die altijd ondergeschikt zal blijven aan menselijke intelligentie.
Hofmeyer demonstreerde hoe een zelfontwikkeld computerprogramma met één druk op de knop een constructief ontwerp maakt, ruimtes verwijdert of toevoegt, om vervolgens weer een nieuw constructief ontwerp te maken zonder dat er een constructeur aan te pas komt. Dit toont het potentieel om de efficiëntie van het ontwerpproces te verbeteren.
Gesprek
De beloftes van AI binnen de architectuur zijn groot: van het versnellen van ontwerpprocessen tot het creëren van unieke en complexe architecturale elementen. Ook vanuit het perspectief van Hofmeyer kan worden gezegd dat AI bij de overgang van ontwerp naar uitvoering kan helpen. Van Beerendonk benadrukte dat het belangrijk is om te onthouden dat AI niets ontwerpt op zichzelf. AI combineert simpelweg de input die de gebruiker geeft, maar er is altijd een goede ontwerper nodig om effectief met de prompts en de gegenereerde output om te gaan. Er werd ook gewezen op het 'black box' probleem, waarbij veel AI-systemen hun eigen besluitvorming niet met terugwerkende kracht kunnen toelichten. Als de output niet klopt met de intentie is het moeilijk om kleine aanpassingen te maken.
Beide sprekers waren het erover eens dat dit probleem in hun vakgebied minder voorkomt, omdat de algoritmes door hen zelf worden geprogrammeerd en gecontroleerd. Toch werd er door de zaal ook expliciet gewezen op de risico’s van AI. Is er een auteursrecht op de ontwerpen van AI, die getraind zijn op een bepaald corpus? Is er een kans dat de architect overbodig wordt? Volgens Hofmeyer hoeven we ons daar nog geen zorgen over te maken, in ieder geval niet de komende honderd jaar.
Dit programma is onderdeel van de themareeks ‘Stad vol verlangen’. Daarin onderzoekt ACN hoe het verlangen van de stad weer aangewakkerd kan worden, om te verleiden tot een toekomst gebouwd is op een fundament van dichtbij, klein, minder en samen.
Comments